Farm Radio's

De originele tekst in het Duits kunt u vinden op :
http://www.radiomuseum.org/forum/farm_radios_wincharger_zenith.html.

 

 

 

 

Farm radio’s, WINCHARGER, Zenith

 

Farm Radio’s

 

Een Amerikaanse specialiteit, in Europa nauwelijks bekend, zijn de zogenaamde Farm Radio’s uit de jaren 30 en 40.

 

In 1930 waren nog ongeveer 85% van alle boerderijen in de USA zonder openbare stroomvoorziening.  De radio beluisteren kon enkel dmv. accuvoeding.

 

Pas in 1935/36 plande een tienjarenplan onder president Roosevelt de electrificatie van de landelijke gebieden.  Het ging hoofdzakelijk om een doelgericht krediet voor boeren om op de publieke stroomvoorziening te worden aangesloten; een dure aangelegenheid bij grote te overbruggen afstanden.

 

Er bestonden natuurlijk radio’s op batterijen.  Deze apparaten werden gevoed door “droge” batterijen, dikwijls ook met een batterij voor de verwarming.  Hoewel deze apparaten op zich goedkoop waren, liepen de bedrijfskosten (exploitatiekosten) bij drie uur gebruik per dag op tot 50,- Dollar per jaar.  Dat werd vrij duur.

 

Er volgden radio’s met 2 Volt voeding , waarbij de anodespanning via een vibrator verwekt werd; een zelfonderbreker zoals bij deurbellen magnetiseert afwisselend een transformator, waardoor na  hoogtransformatie en gelijkrichting de anodespanning ter beschikking staat.

 

Een betere oplossing boden de 6 Volt apparaten, die uit een autobatterij gevoed werden, waarbij deze accu dikwijls door een verbrandingsmotor met een generator geladen wordt (die ook meestal nog voor verlichting en activiteit (aandrijving) van bvb. een melkcentrifuge zorgt).

 

Daarbij zakten de bedrijfskosten aanzienlijk door het gebruik van windgeneratoren, de zogenaamde Winchargers: 50 Cent per jaar (!) bij een dagelijks gebruik van tien uur betekende dat een bijna kosteloos gebruik.

 

Deze 6 Voltradio’s beschikten over midden- en kortegolf en hun stroomverbruik lag onder
1 ampère..  Uiteindelijk werden deze apparaten bijkomend voorzien met mogelijkheid tot aansluiting op het stroomnet, waarbij het verkoopsargument luidde: ”Als de stroomvoorziening in uw huis komt, hoeft u geen nieuwe radio te kopen.  Eenvoudig omschakelen, en de radio functioneert gewoon verder”.

 

Farm radio’s zagen eruit als “gewone” apparaten: er bestonden tafelmodellen, staande exemplaren (consoles) en modellen voor de zetel (stoelzijde of leunstoel radio’s).  Men hoefde niet af te zien van een moderne installatie!

 

De stijgende vraag naar electrificatie (koelkast, waterpomp, wasmachine, naaimachine, stofzuiger tot zelfs de melkmachine) en de daarmee gepaard gaande hogere stroomnood, vereisten de invoering van de 32 Volt = de standaard voor boerderijen en daarmee ook de 32 Volt radio’s.

 

Tot 1940 werden alleen door Zenith méér dan een half miljoen Farm Radio’s verkocht, waarbij een keuze mogelijk was tussen een groot aantal verschillende modellen.  In 1937 bestonden er niet minder dan 76 modellen, alleen van Zenith .

 

Wincharger (oorspronkelijk een ontwikkeling van de gebroeders John en Gerhardt Albers) kende na interesse en latere overname van de firma Albers Propellers door Zenith een pijlsnelle verspreiding, aanvankelijk ongeveer 1200 stuks per maand.  In 1938 waren al meer dan 500.000 Winchargers in gebruik. (De letter “d” in de naam werd met opzet weggelaten).

 

Kopers van een Zenith Farm Radio konden zich al voor 10,- Dollar het meest eenvoudige model van Wincharger aanschaffen.  Het luxe-model werd voor een bon van 15,- Dollar aangeboden.  Niet alleen aan Zenith-klanten, maar ook via coöperatie met radio’s van Arvin, J.M. Bell, Crosley, Emerson, Fada, Fairbanks-Morse, General Electric, Grunow, L’Tatro, Petterson, Philco, RCA, Sentinel, Stewart-Warner, Strombertg-Carlson en Westinghouse.

 

Bij Zenith herkent men Farm Radio’s aan hun modelnummer (niet chassisnummer). 
In de combinatie van getallen en lettertekens is de letter de sleutel: B staat voor 6 Volt; J is 6 V=/110 V~ ; X is 32 V= en V betekent 6V met synchrone gelijkrichting.

 

Met de verder gaande electrificatie werden meer en meer “normale” radio’s op de boerderijen verworven, waardoor de “Farm Radio’s” aan belangrijkheid verloren.  Merkwaardig was dat bij de eerste aanschaf van een electrotoestel, het in 90% van de boerderijen om een radio ging, daarna pas volgde de wasmachine.

 

Bron: Bryant/Cones: Zenith, de gloriejaren, geschiedenis en producten.

 

To thank the Author because you find the post helpful or well done.